Nguyễn Văn Trỗi là một trong những anh hùng cách mạng nổi bật của Việt Nam, người đã hy sinh dũng cảm trong cuộc chiến chống lại quân xâm lược Mỹ. Cuộc đời và sự nghiệp của anh là biểu tượng của lòng yêu nước, tinh thần kiên cường và ý chí sắt đá. Trên trang web yeulichsu.edu.vn, chúng tôi xin giới thiệu tóm tắt tiểu sử anh hùng Nguyễn Văn Trỗi để quý độc giả hiểu rõ hơn về những đóng góp to lớn của anh cho sự nghiệp giải phóng dân tộc.
Tìm hiểu về Nguyễn Văn Trỗi
Nguyễn Văn Trỗi, sinh năm 1940 tại xã Thanh Quýt, huyện Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam, là con thứ ba trong một gia đình bần nông và mất mẹ từ nhỏ. Trước sự đàn áp của Mỹ – ngụy tại Duy Xuyên, gia đình anh đã di cư vào Sài Gòn vào năm 1956, định cư tại ấp Tân Ba, Phú Nhuận, thuộc quận Tân Bình. Tại đây, anh vừa làm thuê kiếm sống vừa học nghề điện và sau đó trở thành công nhân tại Nhà máy điện Chợ Quán.
Bị ảnh hưởng mạnh mẽ từ phong trào yêu nước và cách mạng, Nguyễn Văn Trỗi gia nhập đội biệt động nội thành Sài Gòn. Anh luôn tình nguyện nhận những nhiệm vụ nguy hiểm, nhưng trong một lần thực hiện nhiệm vụ đặt mìn tại cầu Công Lý, anh bị địch bắt. Mặc cho quân địch tra tấn và dụ dỗ, Nguyễn Văn Trỗi vẫn kiên quyết không tiết lộ bất cứ thông tin nào về cơ sở cách mạng. Anh hy sinh vào ngày 15 tháng 10 năm 1964, khi chỉ mới 24 tuổi.
Nguyễn Văn Trỗi là tấm gương sáng ngời của phong trào cách mạng. Sự hy sinh của anh là một mất mát lớn cho tổ quốc và nhân dân, nhưng cũng làm sáng thêm trang sử hào hùng của dân tộc với tấm gương bất khuất và tinh thần chiến đấu anh dũng. Một Nguyễn Văn Trỗi ngã xuống, nhưng hàng ngàn, hàng vạn Nguyễn Văn Trỗi khác đã đứng lên, tiếp tục cuộc chiến đấu chống giặc ngoại xâm!
Tóm tắt cuộc đời anh hùng Nguyễn Văn Trỗi
Người cộng sản kiên trung
Cuộc đời của Nguyễn Văn Trỗi là minh chứng rõ ràng cho lòng kiên trung và tinh thần cách mạng bất khuất. Là một công nhân tại Nhà máy điện Chợ Quán, anh đã chủ động tiếp cận và được giác ngộ bởi tổ chức cách mạng. Sau đó, anh được kết nạp vào Đoàn Thanh niên Nhân dân cách mạng Việt Nam.
Năm 1963, Nguyễn Văn Trỗi gia nhập đội biệt động Sài Gòn, trở thành một chiến sĩ xuất sắc. Trong quá trình hoạt động cách mạng, anh luôn hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ được giao. Một lần, anh đã dũng cảm ném lựu đạn khiến một số quân địch bị thương và thiệt mạng.
Khi biết phái đoàn quân sự cao cấp của Mỹ do Bộ trưởng Quốc phòng Robert McNamara dẫn đầu sẽ tới Sài Gòn vào tháng 5/1964, lực lượng cách mạng đã lên kế hoạch tiêu diệt McNamara. Dù mới cưới vợ hơn 10 ngày, Nguyễn Văn Trỗi vẫn xung phong nhận nhiệm vụ cài mìn tại cầu Công Lý (nay là cầu Nguyễn Văn Trỗi, TP Hồ Chí Minh) – nơi phái đoàn dự kiến sẽ đi qua.
Ngày 9/5/1964, Nguyễn Văn Trỗi lên kế hoạch kích hoạt mìn bằng điện đặt dưới chân cầu Công Lý. Tuy nhiên, kế hoạch bị bại lộ và anh bị địch bắt.
Bị giam tại Khám Chí Hòa, Nguyễn Văn Trỗi đối mặt với mọi thủ đoạn dụ dỗ và tra tấn của chính quyền Sài Gòn nhưng không hề nao núng. Ngày 10/8/1964, anh bị đưa ra Tòa án Quân sự và kết án tử hình. Tại tòa, khi được hỏi anh muốn gì, anh dõng dạc trả lời: “Tôi chỉ tiếc rằng chưa giết được McNamara”.
Trước tinh thần kiên cường của Nguyễn Văn Trỗi, Mặt trận Giải phóng Dân tộc Venezuela đã bắt giữ trung tá Mỹ Michael Smolen tại Caracas và tuyên bố: “Nếu Mỹ và chính quyền Sài Gòn giết Nguyễn Văn Trỗi, chúng tôi sẽ xử tử Smolen”.
Trước áp lực này, chính quyền Sài Gòn tạm đình chỉ bản án tử hình của Nguyễn Văn Trỗi và đồng ý trao đổi tù binh. Tuy nhiên, sau khi Michael Smolen được thả, chính quyền Mỹ và Sài Gòn đã trở mặt, bí mật xử bắn Nguyễn Văn Trỗi.
Vào 9 giờ 59 phút, ngày 15/10/1964, trước sự chứng kiến của nhiều phóng viên quốc tế, Nguyễn Văn Trỗi bị xử bắn tại Khám Chí Hòa. Trước khi bị bắn, anh hô lớn: “Hãy nhớ lấy lời tôi! Đả đảo đế quốc Mỹ! Đả đảo Nguyễn Khánh! Hồ Chí Minh muôn năm! Việt Nam muôn năm!”.
Chính quyền Sài Gòn sau đó bí mật chôn xác Nguyễn Văn Trỗi tại nghĩa trang Văn Giáp ở Giồng Ông Tố (nay thuộc phường Bình Trưng Đông, Quận 2, TP Hồ Chí Minh).
Tấm gương hy sinh sáng ngời trong cách mạng
Nguyễn Văn Trỗi không chỉ là một chiến sĩ dũng cảm trong vụ cài mìn tại cầu Công Lý năm 1964, mà còn là biểu tượng của ý chí và niềm tin sắt đá ngay cả khi đối diện với cái chết. Khi bị xử tử, anh không chấp nhận rửa tội mà còn khẳng định rằng chính Mỹ và ngụy mới là kẻ có tội, là thủ phạm gây ra cảnh xóm làng tan nát, nhân dân lầm than, con mất cha, vợ mất chồng.
Trong thời gian bị giam giữ, Nguyễn Văn Trỗi đã chịu đựng nhiều cực hình tra tấn nhưng luôn giữ vững tinh thần của người cộng sản, bảo vệ cơ sở cách mạng và tìm cách vượt ngục để tiếp tục chiến đấu. Anh từng nói với kẻ thù: “Còn giặc Mỹ, không ai có hạnh phúc cả.” Câu nói này không chỉ gây xúc động mạnh mẽ cho nhân dân Việt Nam mà còn cho cả những người yêu chuộng hòa bình trên thế giới.
Dù biết trước sẽ bị tử hình, Nguyễn Văn Trỗi vẫn luôn giữ vững tinh thần lạc quan và yêu đời. Tại pháp trường, anh tỏ ra bình thản và kiên quyết. Khi địch bịt mắt, anh giật tấm băng đen và nói: “Không, phải để tôi nhìn mảnh đất này, mảnh đất thân yêu của tôi.” Giây phút cuối cùng, anh dõng dạc hô to: “Hãy nhớ lấy lời tôi. Đả đảo đế quốc Mỹ. Đả đảo Nguyễn Khánh. Hồ Chí Minh muôn năm! Việt Nam muôn năm!”
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ca ngợi sự hy sinh, dũng cảm và lòng kiên trung của anh hùng Nguyễn Văn Trỗi: “Vì Tổ quốc, vì nhân dân, liệt sĩ Nguyễn Văn Trỗi đã anh dũng đấu tranh chống đế quốc Mỹ đến hơi thở cuối cùng. Chí khí lẫm liệt của anh hùng Trỗi là một tấm gương hy sinh cách mạng sáng ngời cho mọi người yêu nước, nhất là các cháu thanh niên học tập.”
Trong phiên họp bất thường ngày 17/10/1964, Ủy ban Trung ương Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam đã quyết định truy tặng Nguyễn Văn Trỗi danh hiệu Anh hùng các lực lượng vũ trang nhân dân giải phóng và Huân chương Thành đồng hạng nhất. Năm 1995, Đảng và Nhà nước đã truy tặng anh danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.
Noi gương tinh thần bất khuất của anh hùng Nguyễn Văn Trỗi
Sự hy sinh anh dũng của Nguyễn Văn Trỗi đã trở thành tấm gương sáng ngời cho hàng triệu người dân Việt Nam và bạn bè quốc tế yêu chuộng hòa bình và công lý. Tinh thần của anh đã cổ vũ, khơi dậy ý chí chiến đấu gan dạ và sục sôi trong tầng lớp thanh niên.
Lời hô vang của anh tại pháp trường như tiếng kèn xung trận, thúc giục và khích lệ cả nước tiến lên chống giặc. Phong trào học tập theo tấm gương Nguyễn Văn Trỗi đã lan rộng khắp cả nước, thanh niên trên mọi miền Tổ quốc đã noi theo anh, góp phần làm nên chiến thắng mùa Xuân 1975, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Hình ảnh và câu chuyện của Nguyễn Văn Trỗi đã trở thành nguồn cảm hứng mạnh mẽ cho nhiều tác phẩm văn học và nghệ thuật. Các tác phẩm tiêu biểu như bài thơ “Hãy nhớ lấy lời tôi” của Tố Hữu, bài hát “Lời anh vọng mãi ngàn năm” của Vũ Thanh, phim tài liệu “Anh Nguyễn Văn Trỗi sống mãi” và phim truyện “Nguyễn Văn Trỗi” của đạo diễn Bùi Đình Hạc.
Đặc biệt, cuốn bút ký “Sống như anh” của nhà báo Thái Duy đã trở thành sách gối đầu giường của nhiều người, được bình chọn là một trong ba cuốn sách có nội dung hay nhất năm 2002 và gần đây đã được dịch sang tiếng Tây Ban Nha.
Tại Sài Gòn, nơi anh hy sinh, các thế hệ đoàn viên thanh niên luôn nỗ lực học tập, lao động và sáng tạo, đóng góp vào sự phát triển kinh tế – xã hội. Nhiều người đã được trao tặng Giải thưởng Nguyễn Văn Trỗi để tưởng nhớ người anh hùng cộng sản kiên trung.
Năm 1982, Ban chấp hành Thành đoàn TP Hồ Chí Minh đã quyết định lấy ngày 15/10 – ngày hy sinh của Nguyễn Văn Trỗi – làm ngày truyền thống thanh niên công nhân TP Hồ Chí Minh.
Nơi an nghỉ của anh hùng Nguyễn Văn Trỗi
Sau khi hy sinh, thi hài của anh hùng Nguyễn Văn Trỗi ban đầu được an táng tại Nghĩa trang Văn Giáp, thuộc quận 2, TP Hồ Chí Minh.
Tuy nhiên, vào ngày 15/4/2018, theo nguyện vọng của gia đình và sự chỉ đạo của Thành ủy TP Hồ Chí Minh, hài cốt của anh đã được chuyển về an nghỉ tại Nghĩa trang Liệt sĩ TP Hồ Chí Minh, nằm ở quận 9. Lễ an táng được tổ chức trang trọng với sự phối hợp của Thành đoàn, Bộ Tư lệnh TP và Quận ủy quận 2.
Phần mộ của anh hùng Nguyễn Văn Trỗi được đặt tại khu vực dành cho các liệt sĩ tiêu biểu, gần mộ của các liệt sĩ nổi tiếng khác như Trần Văn Ơn, Trần Bội Cơ và Quách Thị Trang. Sự di dời này không chỉ là sự tôn vinh đối với anh mà còn thể hiện lòng biết ơn sâu sắc của thế hệ sau đối với những đóng góp và hy sinh của anh cho đất nước.
Cuộc đời và sự hy sinh của anh hùng Nguyễn Văn Trỗi là một bài học về lòng yêu nước và sự dũng cảm. Anh đã trở thành tấm gương sáng ngời cho nhiều thế hệ thanh niên noi theo. Tại yeulichsu.edu.vn, chúng tôi hy vọng rằng qua tóm tắt tiểu sử này, quý độc giả sẽ thêm tự hào về lịch sử dân tộc và trân trọng hơn những giá trị mà các anh hùng đã để lại. Hãy cùng chúng tôi tiếp tục khám phá và giữ gìn những trang sử hào hùng của Việt Nam.
