Nguyên nhân dẫn đến Cách mạng tư sản Pháp là do sự khủng hoảng trong chế độ phong kiến, khiến cho mâu thuẫn giữa vua, quý tộc phong kiến và tầng lớp thứ ba trở nên ngày càng sâu sắc và không thể hòa giải. Điều này làm nảy sinh cuộc cách mạng chống phong kiến, với sự đứng đầu của giai cấp Tư sản.
Nguyên nhân cách mạng tư sản Pháp
Nguyên nhân sâu xa:
- Mâu thuẫn về kinh tế, chính trị, và xã hội ngày càng trở nên căng thẳng trong chế độ phong kiến Pháp, đặc biệt là mâu thuẫn giữa đẳng cấp thứ ba (mong muốn loại bỏ chế độ phong kiến) và hai đẳng cấp Tăng lữ cùng Quý tộc (muốn duy trì chế độ phong kiến)
- Dù tầng lớp thứ ba chiếm đa số trong dân chúng, nhưng họ lại phải gánh chịu nặng về thuế và thiếu quyền lợi. Điều này đã thúc đẩy họ bắt đầu đòi hỏi công bằng và sự thay đổi.
Nguyên nhân trực tiếp:
- Sự khủng hoảng tài chính quốc gia đẩy Lu-i XVI phải triệu tập Hội nghị ba đẳng cấp ngày 5-5-1789 tại cung điện Véc-xai, nhằm giải quyết vấn đề khủng hoảng kinh tế, nợ công lên đến 5 tỷ livrơ (năm 1789)
- Bất bình trước hành động của nhà vua, vào ngày 14-7-1789, nhân dân Pa-ri tấn công ngục Ba-xti – biểu tượng của chế độ phong kiến. Điều này đánh dấu sự bùng nổ của Cách mạng Pháp. Tính từ năm 1988 – 1989 có đến hàng trăm cuộc khởi nghĩa đã nổ ra ở cả nông thôn và thành thị.
Mục tiêu của cách mạng tư sản Pháp
Mục tiêu của Cách mạng tư sản Pháp là lật đổ chế độ phong kiến chuyên chế, thiết lập nền dân chủ tư sản và mở đường cho sự phát triển của chủ nghĩa tư bản. Cụ thể, mục tiêu của Cách mạng tư sản Pháp được thể hiện trong những nội dung sau:
– Lật đổ chế độ phong kiến chuyên chế: Đây là mục tiêu quan trọng nhất của cuộc cách mạng. Chế độ phong kiến chuyên chế ở Pháp đã lâm vào tình trạng khủng hoảng trầm trọng, không còn phù hợp với sự phát triển của xã hội. Việc lật đổ chế độ phong kiến chuyên chế sẽ mở ra một kỷ nguyên mới cho nhân dân Pháp, kỷ nguyên của tự do, bình đẳng, bác ái.
– Mở đường cho sự phát triển của chủ nghĩa tư bản: Đây là mục tiêu cuối cùng của cuộc cách mạng. Cách mạng tư sản Pháp đã xóa bỏ những rào cản đối với sự phát triển của chủ nghĩa tư bản, như:
- Xóa bỏ chế độ phong kiến chuyên chế, thiết lập chế độ dân chủ tư sản
- Xóa bỏ chế độ đẳng cấp, xác lập quyền bình đẳng giữa con người với con người.
- Xác lập quyền tự do kinh doanh, thương mại, thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế tư bản chủ nghĩa.
Tóm lại, mục tiêu của Cách mạng tư sản Pháp là giải phóng nhân dân khỏi ách áp bức của chế độ phong kiến, thiết lập nền dân chủ tư sản và mở đường cho sự phát triển của chủ nghĩa tư bản.
Diễn biến cách mạng tư sản Pháp
* Thiết lập chế độ quân chủ lập hiến (1789 -1791)
– Ngày 14/7/1789: Quần chúng tấn công nhà tù Bastille, đánh dấu sự khởi đầu của Cách mạng Pháp. Phong trào quần chúng lan tỏa khắp mọi nơi, từ thành thị đến nông thôn, và dẫn đến sự hình thành chính quyền tư sản (Hiến pháp).
– Tháng 8/1789: Quốc hội thông qua Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền với khẩu hiệu “Tự do – Bình đẳng – Bác ái”. Đây là một văn kiện lịch sử quan trọng, là sự kêu gọi toàn dân “Hãy đứng lên và chiến đấu”. Đồng thời, quốc hội cũng ban hành chính sách khuyến khích phát triển công nghiệp và thương mại.
– Đến tháng 9 năm 1791, Quốc hội đã chính thức thông qua Hiến pháp, chấm dứt chế độ quân chủ chuyên chế và thiết lập chế độ quân chủ lập hiến. Trong hệ thống này, quyền lực của vua Louis XVI bị hạn chế và ông phải tuân theo những quy định của Hiến pháp.
* Thành lập nền cộng hòa (1792 – 1794)
Giai đoạn cách mạng dân chủ triệt để của Cách mạng tư sản Pháp diễn ra từ năm 1792 đến năm 1794. Trong giai đoạn này, giai cấp tư sản đã tiến hành các biện pháp quyết liệt nhằm xóa bỏ hoàn toàn chế độ phong kiến, thiết lập nền cộng hòa và bảo vệ quyền lợi của mình.
- Ngày 10 tháng 8 năm 1792, nhân dân Pháp nổi dậy tấn công cung điện Tuileries, lật đổ chế độ quân chủ lập hiến.
- Ngày 21 tháng 9 năm 1792, Quốc hội tuyên bố thành lập Đệ nhất Cộng hòa Pháp.
- Ngày 21 tháng 1 năm 1793, Quốc hội tuyên án tử hình vua Lu-i XVI.
- Ngày 6 tháng 4 năm 1793, Quốc hội thông qua đạo luật khủng bố, mở đầu cho thời kỳ khủng bố.
* Nền chuyên chính dân chủ cách mạng Gia-cô-banh
Nền chuyên chính dân chủ cách mạng Gia-cô-banh là một giai đoạn trong Cách mạng tư sản Pháp, diễn ra từ ngày 2 tháng 6 năm 1793 đến ngày 27 tháng 7 năm 1794. Trong giai đoạn này, phái Gia-cô-banh, do Maximilien Robespierre lãnh đạo, nắm quyền kiểm soát chính phủ cách mạng và tiến hành các biện pháp quyết liệt nhằm bảo vệ nền cộng hòa và duy trì trật tự xã hội.
- Ngày 2 tháng 6 năm 1793, Quốc hội thông qua đạo luật khủng bố, mở đầu cho thời kỳ khủng bố. Đây là thời kỳ mà chính quyền cách mạng sử dụng bạo lực để trấn áp những kẻ thù của cách mạng, bao gồm cả những người thuộc giai cấp tư sản.
- Ngày 24 tháng 6 năm 1793, Quốc hội thông qua Hiến pháp về quy định quyền bình đẳng, quyền tự do, quyền dân chủ của nhân dân năm 1793, thiết lập nền dân chủ cộng hòa ở Pháp.
- Ngày 5 tháng 9 năm 1793, Gia-cô-banh thành lập Ủy ban cứu quốc, nắm quyền điều hành chính phủ do Maximilien Robespierre lãnh đạo.
- Ngày 27 tháng 7 năm 1794, Maximilien Robespierre bị xử tử. Cái chết của Robespierre đánh dấu sự kết thúc của nền chuyên chính dân chủ cách mạng Gia-cô-banh.
Kết quả của cuộc cách mạng tư sản Pháp
Cuco Cách mạng tư sản Pháp là một cuộc cách mạng vĩ đại trong lịch sử thế giới. Cuộc Cách mạng tư sản đã đạt được những kết quả quan trọng sau:
- Lật đổ chế độ phong kiến chuyên chế, thiết lập nền dân chủ tư sản.
- Xóa bỏ chế độ đẳng cấp, xác lập quyền bình đẳng giữa con người với con người.
- Thúc đẩy sự phát triển của chủ nghĩa tư bản.
Ý nghĩa của cuộc cách mạng tư sản Pháp
* Đối với nước Pháp:
– Những cản trở đối với công thương nghiệp bị xóa bỏ, thị trường dân tộc thống nhất được hình thành.
– Lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế, thủ tiêu mọi tàn dư phong kiến. Từ đó giúp mở đường cho kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển.
– Đáp ứng được nhiều yêu cầu của quần chúng nhân dân. Giải quyết vấn đề ruộng đất cho nông dân. Những cản trở đối với công thương nghiệp bị xóa bỏ, thị trường dân tộc thống nhất cũng được hình thành.
=> Vì vậy mà Cách mạng Pháp được coi là cuộc cách mạng dân chủ điển hình nhất.
* Đối với thế giới:
– Ảnh hưởng to lớn phong trào dân tộc, dân chủ ở các nước châu Âu khiến cho chế độ phong kiến ở Châu Âu bị lung lay.
– Giúp mở ra một thời đại mới – thời đại thắng lợi và củng cố của chủ nghĩa tư bản trên thế giới.
Tính chất của cách mạng tư sản Pháp
– Cuộc cách mạng do giai cấp tư sản lãnh đạo: Giai cấp tư sản đã lãnh đạo nhân dân Pháp đấu tranh lật đổ chế độ phong kiến chuyên chế, thiết lập nền dân chủ tư sản.
– Cuộc cách mạng mang tính chất dân tộc: Được thể hiện ở việc giai cấp tư sản Pháp đã lãnh đạo nhân dân Pháp đấu tranh giành độc lập dân tộc, xóa bỏ chế độ phong kiến chuyên chế.
– Cuộc cách mạng mang tính chất xã hội: Việc xóa bỏ chế độ đẳng cấp là một thắng lợi to lớn của nhân dân Pháp, mang lại quyền bình đẳng cho tất cả mọi người.
– Cuộc cách mạng mang tính chất quốc tế: Cuộc cách mạng đã truyền bá tư tưởng tự do, bình đẳng, bác ái, cổ vũ phong trào cách mạng ở các nước khác trên thế giới.
