Nội chiến Mỹ là cuộc nội chiến giữa hai miền Bắc và Nam Hoa Kỳ, diễn ra từ năm 1861 đến năm 1865. Cuộc chiến tranh này đã dẫn đến sự thống nhất của Hoa Kỳ và chấm dứt chế độ nô lệ ở nước này.
Nguyên nhân của Nội chiến Mỹ 1861
– Nguyên nhân sâu xa:
Nguyên nhân sâu xa của Nội chiến Mỹ 1861 là sự khác biệt về kinh tế – xã hội giữa miền Bắc và miền Nam. Miền Bắc là miền công nghiệp phát triển, có nền kinh tế thị trường tự do, dân chủ. Miền Nam là miền nông nghiệp chủ yếu dựa vào chế độ nô lệ, có nền kinh tế phong kiến, bảo thủ. Sự khác biệt này đã dẫn đến sự đối lập về lợi ích giữa hai miền, tạo ra mâu thuẫn gay gắt.
– Nguyên nhân trực tiếp:
Nguyên nhân trực tiếp dẫn đến Nội chiến Mỹ 1861 là cuộc bầu cử tổng thống năm 1860. Trong cuộc bầu cử này, Abraham Lincoln, ứng cử viên của Đảng Cộng hòa, đã giành chiến thắng. Đây là một thất bại lớn đối với miền Nam, vì Đảng Cộng hòa là đảng chống chế độ nô lệ. Miền Nam đã tuyên bố ly khai khỏi Hợp chúng quốc Mỹ, thành lập nên Liên minh miền Nam.
Diễn biến của Nội chiến Mỹ 1861
Giai đoạn 1 (1861 – 1862)
Giai đoạn đầu của Nội chiến Mỹ diễn ra từ năm 1861 đến năm 1862. Trong giai đoạn này, các bang miền Nam chiếm ưu thế về quân số và địa hình.
Lincoln gặp các Bộ trưởng để đọc lần đầu bản tuyên ngôn giải phóng nô lệ
- Năm 1860, Abraham Lincoln, ứng cử viên của Đảng Cộng hòa, người chủ trương bãi bỏ chế độ nô lệ, đã đắc cử tổng thống Hoa Kỳ. Chiến thắng của Lincoln đã khiến cho các bang miền Nam, vốn dựa vào chế độ nô lệ, lo sợ sẽ bị mất quyền lợi và quyền tự chủ.
- Ngày 20 tháng 12 năm 1860, Nam Carolina tuyên bố ly khai khỏi Liên bang Hoa Kỳ. Các bang miền Nam khác cũng nhanh chóng nối gót.
- Ngày 12 tháng 4 năm 1861, quân đội miền Nam nổ súng tấn công Fort Sumter, một pháo đài của miền Bắc ở Charleston, Nam Carolina. Đây là sự kiện đánh dấu sự bùng nổ của Nội chiến Mỹ.
- Tháng 12 năm 1861: Tổng thống Abraham Lincoln của miền Bắc ra Tuyên ngôn Giải phóng Nô lệ, tuyên bố tất cả nô lệ ở miền Nam được tự do.
Các trận đánh tiêu biểu
*Trận Bull Run (1861)
Trận Bull Run là trận đánh lớn đầu tiên của Nội chiến Mỹ. Trận đánh diễn ra tại Bull Run, Virginia, ngày 21 tháng 7 năm 1861. Quân đội miền Nam do tướng Pierre Beauregard chỉ huy đã giành chiến thắng, buộc quân đội miền Bắc do tướng Irvin McDowell chỉ huy phải rút lui khỏi thủ đô Washington D.C.
Trận Bull Run đã gây ra một cú sốc lớn cho miền Bắc. Quân đội miền Bắc đã không được chuẩn bị tốt cho cuộc chiến, và họ đã bị đánh bại một cách bất ngờ.
*Trận Shiloh (1862)
Trận Shiloh là trận đánh lớn thứ hai của Nội chiến Mỹ. Trận đánh diễn ra tại Shiloh, Tennessee, ngày 6 và 7 tháng 4 năm 1862. Quân đội miền Nam do tướng Albert Sidney Johnston chỉ huy đã giành chiến thắng, buộc quân đội miền Bắc do tướng Ulysses S. Grant chỉ huy phải rút lui khỏi sông Mississippi.
Trận Shiloh đã cho thấy rằng quân đội miền Bắc đang dần cải thiện về chất lượng. Quân đội miền Bắc đã có thể chống trả lại quân đội miền Nam trong một trận đánh lớn.
Trong giai đoạn này, các trận đánh chủ yếu diễn ra ở miền Đông nước Mỹ. Các lực lượng miền Nam giành được một số thắng lợi ban đầu, bao gồm trận Bull Run (1861), trận Fredericksburg (1862) và trận Chancellorsville (1863).
Giai đoạn 2 (1863 – 1864)
Giai đoạn thứ hai của Nội chiến Mỹ diễn ra từ năm 1863 đến năm 1865. Trong giai đoạn này, các bang miền Bắc bắt đầu giành ưu thế.
- Tháng 3 năm 1863: Quân đội miền Bắc giành chiến thắng trong trận Gettysburg, một trong những trận đánh quan trọng nhất của cuộc chiến.
- Tháng 7 năm 1863: Tổng thống Lincoln đọc Tuyên ngôn Giải phóng Nô lệ, tuyên bố tất cả nô lệ ở miền Nam được tự do.
- Tháng 11 năm 1863: Quân đội miền Bắc giành chiến thắng trong trận Vicksburg, chiếm được một thành phố quan trọng ở miền Tây nước Mỹ.
Trong giai đoạn này, các trận đánh chủ yếu diễn ra ở miền Tây nước Mỹ. Các lực lượng miền Bắc giành được nhiều thắng lợi, bao gồm trận Chattanooga (1863), trận Atlanta (1864) và trận Appomattox (1865).
Các trận đánh tiêu biểu
*Trận Gettysburg (1863)
Trận Gettysburg là trận đánh lớn thứ ba của Nội chiến Mỹ. Trận đánh diễn ra tại Gettysburg, Pennsylvania, ngày 1-3 tháng 7 năm 1863. Quân đội miền Bắc do tướng George Gordon Meade chỉ huy đã giành chiến thắng, buộc quân đội miền Nam do tướng Robert E. Lee chỉ huy phải rút lui khỏi Pennsylvania.
Trận Gettysburg là một trận đánh có ý nghĩa quyết định trong Nội chiến Mỹ. Trận đánh đã chấm dứt chiến lược xâm lược của miền Nam, và nó đã củng cố tinh thần của quân đội miền Bắc.
*Trận Vicksburg (1863)
Trận Vicksburg là trận đánh lớn thứ tư của Nội chiến Mỹ. Trận đánh diễn ra tại Vicksburg, Mississippi, ngày 19 tháng 5 đến ngày 4 tháng 7 năm 1863. Quân đội miền Bắc do tướng Ulysses S. Grant chỉ huy đã giành chiến thắng, buộc quân đội miền Nam do tướng John C. Pemberton chỉ huy phải đầu hàng.
Trận Vicksburg đã cắt đứt đường tiếp tế của miền Nam từ phía Mississippi, và nó đã khiến cho miền Nam mất đi một vị trí chiến lược quan trọng.
Giai đoạn 3 (1865)
Giai đoạn 3 của Nội chiến Mỹ bắt đầu từ tháng 1 năm 1865 và kết thúc với chiến thắng của quân đội miền Bắc vào ngày 9 tháng 4 năm 1865. Trong giai đoạn này, quân đội miền Bắc đã tiến sâu vào lãnh thổ miền Nam, giành được nhiều thắng lợi quan trọng, buộc quân đội miền Nam phải rút lui và cuối cùng là đầu hàng.
- Tháng 1 năm 1865: Quân đội miền Bắc do tướng Ulysses S. Grant chỉ huy bắt đầu tiến quân vào thủ đô Richmond của miền Nam.
- Tháng 2 năm 1865: Quân đội miền Bắc tiến vào Richmond, buộc Tổng thống miền Nam Jefferson Davis phải chạy trốn.
- Tháng 3 năm 1865: Quân đội miền Bắc chiếm được thành phố Petersburg, cắt đứt đường tiếp tế của miền Nam từ phía bắc.
- Tháng 4 năm 1865: Quân đội miền Bắc bao vây thành phố Appomattox Court House, nơi quân đội miền Nam do tướng Robert E. Lee chỉ huy đang đóng quân.
- Ngày 9 tháng 4 năm 1865: Tướng Robert E. Lee đầu hàng tướng Ulysses S. Grant, đánh dấu sự kết thúc của Nội chiến Mỹ.
Các trận đánh tiêu biểu
*Chiến dịch Overland (1864)
Chiến dịch Overland là chiến dịch quân sự lớn nhất của Nội chiến Mỹ. Chiến dịch diễn ra từ tháng 4 đến tháng 6 năm 1864, và nó đã kết thúc với chiến thắng của quân đội miền Bắc.
Chiến dịch Overland đã chứng minh cho sự vượt trội của quân đội miền Bắc về cả quân số, trang bị và chiến thuật. Quân đội miền Nam đã bị đánh bại trong một loạt các trận đánh ác liệt, và họ đã buộc phải rút lui khỏi thủ đô Richmond.
*Chiến dịch Atlanta (1864)
Chiến dịch Atlanta là chiến dịch quân sự thứ hai của Nội chiến Mỹ. Chiến dịch diễn ra từ tháng 5 đến tháng 9 năm 1864, và nó đã kết thúc với chiến thắng của quân đội miền Bắc.
Chiến dịch Atlanta đã cắt đứt đường tiếp tế của miền Nam từ phía đông, và nó đã khiến cho miền Nam mất đi một vị trí chiến lược quan trọng.
Kết quả của Nội chiến Mỹ 1861
Kết quả của cuộc nội chiến này có ý nghĩa to lớn đối với Hoa Kỳ và thế giới:
- Về mặt chính trị: Nội chiến Mỹ đã chấm dứt sự chia cắt của đất nước, đưa Hoa Kỳ trở thành một quốc gia thống nhất. Đây là một thành tựu to lớn của chủ nghĩa dân tộc Mỹ.
- Về mặt xã hội: Nội chiến Mỹ đã dẫn đến sự sụp đổ của chế độ nô lệ, giải phóng hàng triệu nô lệ da đen. Đây là một thành tựu to lớn của phong trào giải phóng nô lệ.
- Về mặt kinh tế: Nội chiến Mỹ đã thúc đẩy sự phát triển của nền công nghiệp Mỹ, tạo tiền đề cho sự phát triển của đất nước trong những năm sau này.
Nội chiến Mỹ là một cuộc chiến tranh tàn khốc, đã cướp đi sinh mạng của hàng triệu người. Tuy nhiên, cuộc chiến tranh này cũng đã mang lại những thành quả to lớn cho Hoa Kỳ, là tiền đề cho sự phát triển của đất nước trong những năm sau này.
