Cách mạng công nghiệp thế giới là một quá trình chuyển đổi từ phương thức sản xuất thủ công sang phương thức sản xuất máy móc, dựa trên sự phát triển của khoa học và công nghệ. Nó được bắt đầu từ cuối thế kỷ 18 ở Anh và lan rộng ra các nước châu Âu, Bắc Mỹ.
Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ nhất
Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất (từ cuối thế kỷ 18 đến đầu thế kỷ 20) được đánh dấu bằng sự phát minh ra máy hơi nước, máy dệt, động cơ đốt trong,… Các phát minh này đã làm thay đổi cơ bản phương thức sản xuất, từ sản xuất thủ công sang sản xuất máy móc.
Sự phát minh ra máy hơi nước
Sự phát minh ra máy hơi nước là một trong những phát minh quan trọng nhất của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất. Máy hơi nước được James Watt phát minh vào năm 1769, đã làm thay đổi cơ bản nguồn năng lượng sản xuất. Trước đây, sản xuất chủ yếu dựa vào sức nước, sức gió, sức kéo động vật. Máy hơi nước đã cung cấp một nguồn năng lượng mới, mạnh mẽ và ổn định hơn, giúp cho việc sản xuất trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn.
Đầu máy xe lửa đầu tiên của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ I
Sự phát minh ra máy dệt
Sự phát minh ra máy dệt cũng là một trong những phát minh quan trọng của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất. Máy dệt được phát minh bởi Edmund Cartwright vào năm 1785, đã làm thay đổi hoàn toàn phương thức sản xuất vải. Trước đây, việc dệt vải được thực hiện thủ công, đòi hỏi nhiều nhân công và thời gian. Máy dệt đã giúp cho việc dệt vải trở nên nhanh chóng và hiệu quả hơn, dẫn đến sản lượng vải tăng lên đáng kể.
Sự phát minh ra động cơ đốt trong
Sự phát minh ra động cơ đốt trong là một phát minh quan trọng của cuối thế kỷ 19. Động cơ đốt trong được phát minh bởi Nicolaus Otto vào năm 1876, đã làm thay đổi phương thức vận tải. Trước đây, phương tiện vận tải chủ yếu là ngựa kéo, tàu thuyền. Động cơ đốt trong đã giúp cho việc vận tải trở nên nhanh chóng và tiện lợi hơn, góp phần thúc đẩy sự phát triển của thương mại và giao lưu giữa các quốc gia.
Những thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất
Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ nhất đã mang lại những thành tựu to lớn, cả về kinh tế, xã hội và văn hóa.
*Về kinh tế
- Năng suất lao động tăng cao, sản xuất phát triển mạnh mẽ, đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân được cải thiện.
- Xuất hiện các ngành sản xuất mới, các trung tâm công nghiệp mới, dẫn đến sự thay đổi cơ cấu kinh tế.
- Xuất hiện giai cấp tư sản và giai cấp vô sản, dẫn đến sự phân hóa xã hội.
*Về xã hội
- Sự di cư của dân cư từ nông thôn ra thành thị, dẫn đến sự phát triển của các đô thị.
- Sự hình thành các tầng lớp xã hội mới, dẫn đến sự thay đổi về cấu trúc xã hội.
- Xuất hiện các phong trào đấu tranh của giai cấp vô sản, dẫn đến sự thay đổi về chính trị.
*Về văn hóa
- Sự phát triển của khoa học, kỹ thuật, dẫn đến sự thay đổi về nhận thức của con người.
- Sự ra đời của các hình thức văn hóa mới, dẫn đến sự đa dạng về văn hóa.
Những phát minh của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ hai
Cách mạng công nghiệp lần thứ hai là giai đoạn tiếp theo của Cách mạng công nghiệp, bắt đầu từ giữa thế kỷ 20 đến đầu thế kỷ 21. Cách mạng công nghiệp lần thứ hai được đánh dấu bằng sự phát triển của điện, điện tử, ô tô, hàng không,… Các phát minh này đã làm thay đổi sâu sắc đời sống kinh tế, xã hội của nhân loại.
Truyền thông
Tiến bộ quan trọng nhất trong lĩnh vực truyền thông ban đầu là sự phát minh của kỹ thuật in ấn tang quay dẫn động bằng năng lượng hơi nước. Sự thành công của máy sản xuất giấy cuộn, sử dụng kỹ thuật in ấn, đã là bước tiến quan trọng tiếp theo.
Quá trình sản xuất giấy từ các nguồn hạn chế như bông và lanh đã được thay thế bằng bột gỗ. Năm 1870, sự chấm dứt thuế giấy tại Anh đã kích thích sự phát triển của báo chí và tạp chí.
Trong thời kỳ này, sự phát triển của máy công cụ tại Mỹ đã tăng cường khả năng sản xuất các thiết bị chính xác, mở đường cho sự xuất hiện của dây chuyền sản xuất hàng tiêu dùng.
Sự phát minh bóng đèn điện
Được phát minh vào năm 1879 bởi Thomas Edison, bóng đèn điện đã cung cấp ánh sáng nhân tạo cho con người, giúp cho cuộc sống trở nên dễ dàng và tiện lợi hơn.
Sự phát minh máy phát điện
Được phát minh vào năm 1882 bởi Nikola Tesla, máy phát điện đã tạo ra điện từ năng lượng cơ học, giúp cho điện trở nên phổ biến hơn.
Ô tô: Được phát minh vào năm 1885 bởi Karl Benz, ô tô đã làm thay đổi phương thức vận tải, giúp cho việc đi lại trở nên nhanh chóng và thuận tiện hơn.
Các thành tựu khác
- Trong lĩnh vực điện: Động cơ điện, bóng đèn điện, máy phát điện, hệ thống điện lưới,….
- Trong lĩnh vực điện tử: Mạch tích hợp, máy tính, internet,….
- Trong lĩnh vực giao thông: Ô tô, máy bay, tàu điện, tàu cao tốc,…
- Trong lĩnh vực sản xuất: Dây chuyền lắp ráp, kỹ thuật sản xuất hàng loạt, robot công nghiệp
- Trong lĩnh vực khoa học: Thuyết tương đối, thuyết lượng tử, gen, ADN,…
Những thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ hai
*Về kinh tế
- Thúc đẩy sự chuyển biến mạnh mẽ trong ngành kinh tế khác, Nhiều phương tiện giao thông, thông tin liên lạc mới xuất hiện, thúc đẩy sản xuất phát triển và cải thiện cuộc sống con người.
*Về mặt xã hội, văn hóa
Tích cực
- Hình thành và phát triển nhiều trung tâm công nghiệp mới
- Hình thành giai cấp tư sản và vô sản
- Các cuộc đấu tranh vô sản chống lại tư sản
- Lối sống và văn hoá công nghiệp trở nên phổ biến hơn.
- Đời sống văn hoá tinh thần của người dân phong phú, đa dạng
- Giao lưu, kết nối văn hoá giữa các quốc gia, châu lục được đẩy mạnh
Tiêu cực
- Gia tăng ô nhiễm môi trường
- Bóc lột sức lao động phụ nữ và trẻ em
- Xâm lược và tranh giành thuộc địa
Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ ba
Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ ba được khởi đầu từ sự phát triển của công nghệ thông tin. Công nghệ thông tin được phát minh vào đầu thế kỷ 20, nhưng phải đến cuối thế kỷ 20, công nghệ thông tin mới được ứng dụng rộng rãi trong sản xuất và đời sống. Công nghệ thông tin đã tạo ra những bước đột phá trong sản xuất, kinh doanh, đời sống xã hội.
Những phát minh của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ ba
Giai đoạn 1947 – 1979:
- Năm 1947, sự xuất hiện của bóng bán dẫn đánh dấu bước tiến quan trọng trong phát triển của máy tính kỹ thuật số.
- Từ năm 1950 đến 1960, các tổ chức quân đội và chính phủ bắt đầu tích hợp máy tính vào hệ thống của họ. Mạng lưới toàn cầu World Wide Web chính thức hình thành và phát triển không ngừng.
Những năm 1980:
- Trong thập kỷ này, máy tính trở thành công cụ phổ biến và không thể thiếu cho nhiều công việc. Đồng thời, điện thoại di động đầu tiên cũng ra đời.
Giai đoạn 1990 – 1992:
- Internet trở thành một yếu tố không thể thiếu trong hoạt động kinh doanh và cuộc sống hàng ngày của nhiều người, đặc biệt là vào cuối những năm 1990.
Năm 2000:
- Cách mạng Công nghiệp lần thứ 3 lan rộng đến các nước đang phát triển. Internet ngày càng phổ biến, và sự sử dụng điện thoại di động gia tăng. Truyền hình cũng chuyển sang sử dụng tín hiệu kỹ thuật số.
Các thành tự khác:
Trong lĩnh vực viễn thông: Vệ tinh nhân tạo, mạng lưới điện thoại di động: , truyền hình kỹ thuật số, Internet vệ tinh
Trong lĩnh vực công nghệ sinh học: Trong lĩnh vực công nghệ sinh học, Kỹ thuật in 3D, …
Những thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ ba
- Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ ba đã giúp cho sản xuất trở nên hiệu quả hơn, dẫn đến năng suất lao động tăng cao.
- Giúp cho việc giao tiếp và kết nối giữa con người trở nên dễ dàng hơn.
- Giúp cho việc giáo dục và đào tạo trở nên dễ dàng và thuận tiện hơn.
Cách mạng công nghiệp đã và đang mang lại những tác động to lớn đến sự phát triển của thế giới, cả về kinh tế, xã hội và văn hóa. Tuy nhiên, Cách mạng công nghiệp cũng đặt ra nhiều thách thức cho con người, như vấn đề ô nhiễm môi trường, bất bình đẳng xã hội,… Để giải quyết những thách thức này, cần có sự hợp tác của các quốc gia trên thế giới.
