Trên cơ sở công cụ bằng đồng và nền kinh tế nông nghiệp, cư dân Ai Cập cổ đại từ rất sớm đã học hỏi, sáng tạo nên một nền văn minh vô cùng rực rỡ, trong đó, những thành tựu nền văn minh Ai Cập cổ đại chủ yếu là chữ viết, văn học, kiến trúc và các kiến thức khoa học tự nhiên.
Chữ viết
Người dân Ai Cập cổ đại tin rằng chữ tượng hình do thần trí tuệ Thoth tạo ra, và họ gọi nó là “ngôn ngữ của các vị thần”.
- Chữ viết Ai Cập cổ đại lúc đầu là chữ tượng hình.
- Đối với các khái niệm trừu tượng hoặc phức tạp thì phải dùng phương pháp mượn ý, ví dụ muốn viết chữ khát thì vẽ hình con bò đứng bên cạnh chữ nước, chữ chính nghĩa thì vẽ lông đà điểu, vì lông đà điểu hầu như dài bằng nhau.
Chữ viết cổ của Ai Cập thường được viết trên đá, gỗ, đồ gốm, vải gai, da… nhưng chất liệu dùng để viết phổ biến nhất là giấy papyrus (giấy cói)
Kiến trúc, điêu khắc
Nghệ thuật kiến trúc của Ai Cập cổ đại đã đạt đến trình độ rất cao. Không thể không kể đến các công trình kiến trúc vĩ đại như Kim Tự tháp, tượng Nhân Sư khi nhắc tới nền văn minh Ai Cập cổ đại.
- Nguyên liệu chủ yếu là đá (Đặc trưng của kiến trúc Ai Cập cổ đại là sự khan hiếm gỗ. Nguyên vật liệu chính mà người Ai Cập cổ dùng để xây dựng là gạch và đá)
- Các công trình phục vụ tôn giáo
- Có quy mô cao lớn
Kiến trúc
Nổi tiếng nhất trong số những kim tự tháp ở Ai Cập là khu lăng mộ Giza-một trong bảy kỳ quan thế giới cổ đại gồm 3 kim tự tháp . Lớn nhất là kim tự tháp kheops (kê ốp) (công trình cao nhất thế giới trong suốt 3800 năm ), bên cạnh là 2 kim tự tháp khafre và menkaure nhỏ hơn và kiến trúc đơn giản hơn.
Để xây Kim Tự Tháp Giza , người Ai Cập cổ sử dụng khoảng 2,3 triệu khối đá với tổng trọng lượng lên đến 5,9 triệu tấn . Tên thời cổ của công trình vĩ đại này là “ Chân trời của Khufu”
Giả thuyết xây dựng : Có nhiều giả thuyết về việc cách mà người Ai Cập Đã xây dựng các kim tự tháp như dùng sức nước,đắp đường dốc,thậm chí là sự giúp đỡ từ người ngoài hành tinh. Tuy Nhiên, đến nay các kim tự tháp được xây dựng như thế nào vẫn là bí ẩn.
Điêu khắc
Tượng Nhân Sư Sphinx là một bức tượng làm bằng đá vôi hình một con nhân sư (một sinh vật truyền thuyết với thân sư tử và đầu người) trong tư thế phủ phục nằm ở cao nguyên Giza, trên tả ngạn sông Nile tại Giza, Ai Cập.Đây là bức tượng nguyên khối lớn nhất thế giới,, dài 73,5 mét và cao 20,22 m và là một trong những bức điêu khắc nguyên khối lâu đời nhất.Bức tượng được cho là do người Ai Cập cổ đại ở thời kỳ Cổ Vương quốc xây dựng, dưới triều đại của Pharaon Khafra (2558-2532 trước công nguyên)
Tượng nhân sư Sphinx có đặc điểm:
- Là một bức tượng làm bằng đá vôi hình một con nhân sư
- Đây là bức tượng nguyên khối lớn nhất thế giới,, dài 73,5 mét và cao 20,22 m và là một trong những bức điêu khắc nguyên khối lâu đời nhất.
- Gần tượng có một am thờ nhỏ lưu lại bút tích của hai vị hoàng đế cổ Ai Cập.
- Mục đích làm tượng Sphinx là để xua đuổi tất cả những điều bạo ác, tội lỗi khỏi khu nghĩa địa quanh kim tự tháp.
Tôn giáo, tín ngưỡng
- Đa thần giáo
- Coi trọng thần sông Nile
- Giống như cư dân các quốc gia cổ đại khác, người Ai Cập trong thời kì này thờ rất nhiều thứ: các thần tự nhiên, các thần động vật, linh hồn người chết, thần đá, thần lửa, thần cây… Các thần tự nhiên chủ yếu gồm có Thiên thần, Địa thần và Thủy thần.
- Họ coi trọng thần Mặt trời (Ra),thần sông Nile (Anubis) và thần cõi chết (Osiris). Đối với người Ai Cập, Pharaoh (vua) cũng được xem như một vị thần (Horus) .
- Về sau cùng với sự hình thành nhà nước tập quyền trung ương, thần Mặt Trời trở thành vị thần quan trọng nhất.
Khoa học tự nhiên của Ai Cập cổ đại
Ở Ai Cập cổ đại cũng có nhiều thành tựu, trong đó phải kể đến thiên văn học, toán học, y học.
Thiên văn
Thành tựu quan trọng nhất trong lĩnh vực thiên văn của người Ai Cập cổ đại là việc làm ra lịch.
– Lịch của người Ai Cập cổ đại là một thứ lịch được phát minh rất sớm (vào khoảng thiên kỷ thứ IV TCN) và tương đối chính xác và thuận tiện.
– Người Ai Cập phát minh ra Nhật khuê và Đồng hồ nước để đo thời gian..( Lịch Ai Cập được đặt ra dựa trên kết quả quan sát tinh tú và quy luật dâng nước của sông Nile)
– Lịch của người Ai Cập cổ đại là một thứ lịch được phát minh rất sớm (vào khoảng thiên kỷ thứ IV TCN) và tương đối chính xác và thuận tiện.
– Lịch của người Ai Cập: một năm có 365 ngày, chia làm 12 tháng, mỗi tháng 30 ngày, 5 ngày dư vào cuối năm để ăn tết
Nhật Khuê Là dụng cụ đo thời gian tựa bóng của một cây gậy khi
được mặt trời chiếu sáng.
Đồng Hồ nước là một cái bình bằng đá có hình chóp nhọn, ở đó có
1 lỗ nhỏ,nước trong bình chảy qua lỗ này và vơi dần; dựa theo mực
nước trong bình để đoán thời gian.
Toán học
Từ yêu cầu phải đo đạc lại ruộng đất bị nước sông Nile làm ngập và do cần phải tính toán vật liệu trong các công trình xây dựng nên từ sớm, người Ai Cập đã có khá nhiều hiểu biết đáng chú ý về toán học.
– Người Ai Cập cổ biết dùng phép đếm lấy 10 làm cơ sở, các chữ số được dùng chữ tượng hình để biểu thị.
– Về các phép tính cơ bản, người Ai Cập chỉ mới biết phép cộng và phép trừ. Còn nhân và chia, vì chưa biết bảng nhân nên phải dùng phương pháp cộng và trừ liên tiếp.
– Về hình học, người Ai Cập đã biết cách tính diện tích hình tam giác, diện tích hình cầu, biết được số π là 3,16, biết tính thể tích hình tháp đáy vuông.( Khi giải những bài toán hình học không gian phục vụ cho việc xây dựng Kim tự tháp, họ đã biết vận dụng mầm mống của lượng giác học.)
Y học
Các thầy thuốc Ai Cập từ xa xưa đã nổi tiếng ở vùng Cận Đông cổ đại nhờ vào tài năng chữa bệnh của họ, và một số chẳng hạn như Imhotep, thậm chí còn nổi tiếng rất lâu sau khi họ qua đời. Herodotos đã nhận xét rằng các thầy thuốc Ai Cập là những người có sự chuyên môn hóa cao, với việc có những người chỉ chuyên chữa những bệnh về đầu hoặc dạ dày, trong khi những người khác là các thầy thuốc chữa bệnh về mắt và là nha sĩ. Quá trình đào tạo các thầy thuốc diễn ra tại các phân viện Ankh hoặc “Ngôi nhà của sự sống”, đặc biệt nổi tiếng là những nơi như ở Per-Bastet vào thời Tân Vương quốc và tại Abydos và Sais vào giai đoạn Hậu nguyên sau này. Các cuộn Giấy cói y học ghi lại những kiến thức thực nghiệm về giải phẫu, chấn thương, và những phương pháp điều trị thực tế.
Các vết thương lại được chữa trị bằng cách băng bó với thịt sống, vải lanh trắng, chỉ khâu, vải màn, tấm lót, băng gạc nhúng với mật ong để ngăn ngừa nhiễm trùng, trong khi thuốc phiện, cỏ dạ hương và belladona đã được sử dụng để giảm đau.
Những ghi chép sớm nhất về cách điều trị bỏng đã mô tả cách băng bó vết bỏng mà sử dụng sữa từ người mẹ sinh con trai. Bánh mì mốc, mật ong và muối đồng cũng đã được sử dụng để ngăn ngừa nhiễm khuẩn vết bỏng. Tỏi và hành tây đã được sử dụng thường xuyên để tăng cường sức khỏe và được cho là có tác dụng tốt trong việc giảm các triệu chứng hen suyễn.
Những thầy thuốc phẫu thuật Ai Cập cổ đại có thể khâu vết thương, cố định lại xương bị gãy, và cắt cụt chân tay bị hoại tử, nhưng họ cũng nhận ra rằng một số vết thương quá nghiêm trọng và họ chỉ có thể làm cho bệnh nhân cảm thấy thoải mái cho đến khi cái chết xảy đến.
